Praktijkles polyvagaal theorie

[et_pb_section fb_built=”1″ _builder_version=”4.7.4″ _module_preset=”default”][et_pb_row _builder_version=”4.7.4″ _module_preset=”default”][et_pb_column type=”4_4″ _builder_version=”4.7.4″ _module_preset=”default”][et_pb_text _builder_version=”4.7.4″ _module_preset=”default”]

Praktijkles polyvagaal theorie
– Sanne van Heumen

Ik haast me door het doolhof van ziekenhuisgangen op zoek naar mijn schoonmoeder. Ze is met een ambulance naar het ziekenhuis gestuurd. Uitgerekend in deze Covid-tijd, ze zal wel in paniek zijn. Ik schrik wanneer ik haar zie. Ze is lijkbleek, ligt aan de hartbewaking aan allerlei plakkers en voelt zich duidelijk beroerd. We hebben eerder ervaren dat hoge stress zich bij haar vaak fysiek uit. In één oogopslag constateer ik dat het nu geen “gewone” paniek is. Misschien is het mijn verpleegkundige achtergrond, maar ik voel aan mijn water dat er meer aan de hand is. Terwijl we samen uren wachten raakt de medicatie die ze in de ambulance kreeg uitgewerkt.

Hartslag
Op de monitor zie ik haar hartslag stijgen tot bewonderenswaardige hoogten. Mijn schoonmoeder voelt zich beroerder en beroerder. Alles wat ik leerde over de polyvagaal theorie zie ik nu als een praktijkles voor me gebeuren. De hartslag loopt op, de onrust in de fysieke reacties neemt toe, totdat het zenuwstelsel aan de noodrem trekt en er een “shut down” plaatsvindt. In alle zorgen is het op een gekke manier een heel ‘bio-logisch’ geheel. Het geeft wat houvast, voor even. We wachten nog steeds tot de arts ons komt vertellen wat er met haar hart aan de hand is. De onzekerheid en het niet weten maakt mijn schoonmoeder met de minuut angstiger. Ze is bang dat ze naar huis gestuurd wordt. Het heftige piepen van de monitor helpt niet om rustiger te worden. Dat geldt voor ons beiden.

Eens een pleeg…
Ook in mij gaan de reactiepatronen volgens het polyvagale boekje. Ik wil vooral wat doen, ik voel de mobilisatie in mijn systeem. Als eerste stap ik ongemerkt in de rol van oud-verpleegkundige. “Eens een pleeg altijd een pleeg” is niet voor niets een uitdrukking. Vanuit mijn huidige beroep pas ik ook de tips en trucs toe. Ik help mijn schoonmoeder te oriënteren naar iets dat rust geeft. Ze ontdekt de wolken buiten die bewegen. De paniek neemt door alles wat er gebeurt in haar lijf, alleen maar toe. Mijn schoonmoeder neigt naar hyperventileren dus ik help haar vooral de uitademing te verlengen. Na 30 minuten staat het zweet ook mij op de rug. Ik besluit een verpleegkundige te roepen. Alles leuk en aardig, maar een hartslag van 150 slagen per minuut krijg ik met de beste wil van de wereld niet samen met haar gereguleerd. Bovendien begint bij mij de onrust ook toe te nemen want waarom doet niemand iets?! De verpleegkundige die op de bel reageert kijkt op de monitor en zegt: “mevrouw, hoor eens even, u bent aan het hyperventileren. Dat doet u helemaal zelf. Dus dat kunt u ook zelf weer oplossen. Adem nou eens even gewoon normaal uit!”

Schaamte
Dan schakelt mijn zenuwstelsel feilloos over op een ander reactiesysteem. Terwijl er een enorme woede in me opkomt voel ik hoe ik bevries. Ik sta als aan de grond genageld. In mijn hoofd gaat het als een razende tekeer. Lomp, respectloos, bitch, onprofessioneel, is een greep uit de woorden die door mijn hoofd vliegen terwijl de verpleegkundige mijn schoonmoeder onaangenaam directief begeleidt. Ik sta erbij en ik kijk ernaar. Ik kan maar één ding bedenken en dat is rustig blijven en zorgen dat deze dame zo snel mogelijk ophoepelt. Ik vraag haar of ze wil kijken of mijn schoonmoeder nog een nieuwe dosis medicatie kan krijgen. We zijn nu al een aantal uur hier en de vorige dosis lijkt uitgewerkt te zijn. Wanneer ze weg is overvalt de schaamte me. Wat ben ik voor een schoondochter dat ik niet eens in opstand ben gekomen?

Mijn schoonmoeder zoekt mijn blik. Ze fluistert “Ben blij dat die weg is. Wil je me nog een keer helpen bij het ademen? Samen met jou lukt het me beter, je stem klinkt zo fijn”. Oh ja, ‘social engagement system’ gaat het door me heen. Ik voel hoe ik dankzij haar zachte blik weer controle over mijn lijf krijg. Het contact tussen ons zorgt dat we beiden weer rustig worden. Gelukkig kunnen wij samen genoeg signalen van veiligheid naar elkaar uitstralen. Want zenuwstelsels resoneren met elkaar mee.
Pas wanneer mijn schoonmoeder na een paar dagen met de juiste medicatie weer thuis is realiseer ik me weer de impact van bevriezen. Je hebt er geen bewuste keuze in. Mijn zenuwstelsel deed waar het voor bedoeld is; zorgen dat we veilig uit de situatie kwamen. Dat is gelukt.

*Gedeeld met toestemming van de betrokkenen.

 

 

[/et_pb_text][/et_pb_column][/et_pb_row][/et_pb_section]